Vàng - máu & nước mắt (5)

Thứ sáu, 18/04/2014 11:59

* Kỳ 5: Những cuộc đào tẩu của phu vàng

(Cadn.com.vn) - Không chịu nổi cảnh hành hạ như thời “trung cổ”, các phu vàng đành băng rừng, vượt suối thoát ra khỏi “động quỷ”. Tuy nhiên cuộc đào thoát không đơn giản, đa số họ bị truy đuổi bắt lại, số ít trốn được thì cũng “thân tàn ma dại”... Trong vòng một tuần, nhưng tại Quảng Nam rúng động bởi 2 câu chuyện đào thoát của các phu vàng.

TỪ VỤ HAI PHU VÀNG NHÍ CHẠY TRỐN...

Tiếp xúc với chúng tôi sau những ngày thoát khỏi bãi vàng, Phạm Văn Hảo (1997) và Phạm Văn Cường (1995, cùng trú thôn Cao Xuân, xã Ngọc Khuê, H. Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa) vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại tháng ngày khổ sai và cuộc đào thoát. Phu vàng nhí Phạm Văn Hảo cho biết: Gia đình ở quê rất nghèo. Quanh năm cha mẹ làm quần quật vẫn không nuôi nổi mấy anh em. Không được học, nhưng mong muốn đi làm kiếm tiền phụ giúp gia đình luôn thôi thúc các em nên ngày 19-2, một người đàn ông tên Ảnh cùng quê đi tìm “tuyển quân” thì hai em đồng ý.

Trong đợt này, đoàn “quân” gồm 38 người từ Thanh Hóa vào Quảng Nam để làm vàng trái phép, trong đó có 15 em đang độ tuổi vị thành niên. Đến vùng núi cao xã Phước Thành (H. Phước Sơn), các em được chủ bãi tên Năm Lực (người Quảng Nam) đưa xuống hầm vàng để lao động. “Tụi em bắt buộc phải làm đủ 6 tháng mới nhận được tiền một lần, lương là 3,5 triệu đồng/tháng, làm chăm thì được 4 triệu đồng. Tụi em làm theo ca, chia nhau làm từ 6 giờ 30 hôm nay đến 5 giờ hôm sau. Tối tăm, cực nhọc, không có tiền... nên làm được khoảng một tháng, tụi em gồm 10 người cùng quê xin được nghỉ” - em Hảo kể lại.

Sau khi cuốc bộ gần 40 cây số từ xã Phước Thành ra TT Khâm Đức (Phước Sơn), 10 em này lại gặp một đồng hương không rõ tên, “cò” qua Tam Lãnh (H. Phú Ninh) để tiếp tục làm vàng trái phép nhằm kiếm tiền về quê. Các em được người đàn ông này đón xe đưa qua Tam Lãnh để làm cho một chủ bãi tên Phi (khoảng 45 tuổi, người Quảng Nam). “Qua bên này chưa tới 10 ngày nhưng bọn em ai cũng suy sụp, ốm yếu. Sau giờ cơm trưa 26-3, tụi em quyết định cùng nhau băng rừng bỏ trốn” - Cường kể tiếp.

Tuy nhiên bị chủ bãi phát hiện, rượt đuổi, 10 em chia nhau chạy theo nhiều hướng. Riêng Hảo và Cường băng rừng vòng ngược qua xã Tiên Thọ (H. Tiên Phước) thì bị phát hiện nhưng các em vẫn thoát được. “Tối lại, tụi em vào nhà người dân ở Tiên Thọ để xin cơm và được chủ nhà cho nghỉ lại một đêm. Khi người nhà hỏi chuyện thì tụi em trình bày rõ đầu đuôi và họ đi báo chính quyền địa phương can thiệp” - Cường nói. Riêng Hảo bị sốt nặng nên được cán bộ chuyên trách trẻ em xã Tiên Thọ và Phòng LĐ-TB&XH Tiên Phước tận tụy chăm sóc. Đến chiều 29-3, CAX Tiên Thọ đã bàn giao 2 em cho Trung tâm Công tác xã hội trẻ em Quảng Nam.

2 phu vàng Hảo và Cường tại Trung tâm Công tác xã hội trẻ em Quảng Nam.

Trước sự việc trên, Trưởng CAH Tiên Phước Nguyễn Văn Cự cho biết: “Sau khi phát hiện các cháu tại địa bàn, chúng tôi đảm bảo an toàn tính mạng cho các cháu rồi chuyển giao lại cho Trung tâm Công tác xã hội trẻ em tỉnh Quảng Nam. CAH Tiên Phước cũng đang tích cực phối hợp với các ngành chức năng liên quan tổ chức truy tìm các đối tượng chủ bãi vàng trái phép ép lao động khổ sai như các cháu trình bày, nếu có sẽ xử lý theo quy định pháp luật”.

Ngày 6-4, ông Nguyễn Thế Anh - Phó Giám đốc Trung tâm Công tác xã hội trẻ em Quảng Nam cho biết, trung tâm đã chịu toàn bộ chi phí đi lại, trực tiếp đưa các em Phạm Văn Cường và Phạm Văn Hảo bàn giao lại cho Trung tâm Công tác xã hội trẻ em tỉnh Thanh Hóa. Sau đó, trung tâm này sẽ làm thủ tục để đưa các em về với gia đình. Ông Anh cho biết thêm, qua 1 tuần được trung tâm chăm sóc, sức khỏe đã hồi phục, tinh thần ổn định hẳn nên các em xin được về quê. Nhận định về vấn đề trên, ông Nguyễn Thế Anh cho biết, vấn đề bóc lột sức lao động trẻ em, trẻ vị thành niên là chuyện không mới, song có chiều hướng gia tăng tại Quảng Nam. Nguyên do là xuất phát từ việc làm vàng tự phát, trái phép rầm rộ nên ngày càng có nhiều em chưa đủ tuổi lao động nhưng chấp nhận vào đây làm “nô lệ” kiếm sống tại các bãi vàng này.

... ĐẾN VỤ GẦN 100 PHU VÀNG "BIẾN MẤT" TRONG ĐÊM

Dư luận chưa hết bàng hoàng trước sự việc trên thì chiều 3-4, gần 100 phu vàng đào thoát vượt gần 50km đường rừng từ bãi vàng của Cty TNHH Phước Minh tại Khe Tăng (xã Phước Thành, H. Phước Sơn) ra TT Khâm Đức.

Đại diện các phu vàng này cho biết: Chúng tôi bị buộc lao động cực nhọc, lại bị đối xử thậm tệ, thường xuyên bị đánh đập và không được trả lương... Hơn một năm nay, chúng tôi làm việc cho Cty Phước Minh, lao động cực nhọc trong hầu hết các công đoạn khai thác, trong môi trường cực kỳ nguy hiểm, ở độ sâu gần 1.000m nhưng không có hệ thống thổi ngạt, cái chết luôn rình rập. Trong khi bữa ăn hàng ngày chỉ là cơm nguội, thức ăn chủ yếu là muối và rau rừng... Đặc biệt, theo quan sát của chúng tôi, trong số những lao động đó có hơn 10 em nhỏ. Hỏi ra mới biết có em Ô Văn Hiệp chỉ mới 16 tuổi nhưng đã làm việc tại bãi vàng từ hơn 1 năm nay.

Thế nhưng ngay sau đó, phía Cty TNHH Phước Minh ra một biên bản với nội dung trái ngược với những gì mà nhóm phu vàng trốn thoát kể lại. Biên bản do ông Ngô Văn Quang - Giám đốc Cty TNHH Phước Minh ký tên ghi rõ: Vào lúc 7 giờ ngày 3-4, tại công trường bãi vàng Khe Tăng có một số lao động từ đầu năm đến nay, một số người mới vào và ứng một số tiền khá lớn của Cty gửi về quê và chi phí đi lại. Không rõ nguyên nhân gì mà người lao động tự bỏ về mà không xin ý kiến Cty. Có thể nguyên nhân là do một số công nhân nghe sự cám dỗ của một số chủ bãi vàng khai thác trái phép trên địa bàn, hứa trả lương rất cao nên bỏ trốn”(?).

Các phu vàng đào thoát từ nhà máy vàng của Cty Phước Minh.

Trước biên bản trên, dư luận đặt câu hỏi rằng, sự việc đơn giản như biên bản trình bày thì tại sao cuộc gặp giữa Cty với các công nhân phía Cty lại cấm cửa không cho báo chí tiếp xúc? Và tại sao gần 100 công nhân trên lại “được” di chuyển đi ngay trong đêm khuya? Theo tìm hiểu, chúng tôi được biết hiện Cty Phước Minh chỉ nộp BHXH cho 14 lao động. Trong khi đó số lao động làm việc cho Cty này tại các bãi vàng lên đến hàng nghìn người.

Ở Quảng Nam, đây không phải là lần đầu các phu vàng đào thoát, trốn chạy khỏi bãi vàng do không chịu nổi cảnh làm việc quá sức. Theo nhiều người dân ở TT Khâm Đức, Phước Thành, Phước Hiệp... việc từng nhóm phu vàng trốn chạy trong đêm tìm đường về quê thường xuyên xảy ra tại địa phương. Anh H. một tài xế xe ôm tại ngã ba Làng Hồi (xã Phước Hiệp) cho biết, cách đây vài ngày cũng có 2 phu vàng đào thoát chạy ra từ bãi vàng thôn 8. Tuy nhiên ngay sau đó quản lý bãi đuổi theo và đưa lại vào một nhà dân. Tại đây, 2 phu vàng xấu số bị đánh đập rất dã man, đến nỗi chủ nhà phải thốt lên: "Mấy người đem ra ngoài đường mà đánh, đánh như vậy chết trong nhà tôi ai chịu trách nhiệm"...

Phóng sự: Trần Tân
(còn nữa)